از معروف ترین ویرایشگر های تحت ترمینال می توان به سه ویرایشگر Emacs VIM Nano اشاره کرد.
vim به طور کلی چند مد برای ادیت فایل ها دارد.
برای ورود به مد ورودی (insert mod) از دکمه i کیبورد و برای خروج از مد ورودی از Esc را زد. برای ذخیره شدن باید (wq:) را تایپ نمود.
برای استفاده راحت تر از VIM تک تک دستورات داخل فایل نمودار را امتحان کنید. دستورات کاربردی بهتر به خاطر انسان می ماند!
VIM chart حجم: 69.2 کیلوبایت
VIM Q refrence حجم: 89.6 کیلوبایت
برای استفاده از Emacs به فایل زیر مراجعه کنید.
برای استفاده از Nano از پایین صفحه بهره ببرید
برنامه ای که به زبان ++C یا فورترن نوشته شده به طور مستقیم برای ماشین قابل اجرا نیست. برای تبدیل برنامه ها از کامپایلر یا مفسر استفاده می شود.
از بهترین مفسر مجانی free compiler ها می توان gcc برای c و gfortran برای فرترن نام برد. به دلیل مجانی بودن این دو کامپایلر نصب آنها نیز بسیار راحت است. (در درسهای بعدی به نحوه نصب نیز می رسیم.)
پس از نوشتن برنامه آن را با پسوند مناسب ذخیره می کنیم. از جمله جاهایی که لینوکس به پسوند فایل ها حساس می باشد ایجاست.
(در بیشتر موقعیت ها به پسوند حساس نیست و همیشه از روی سرساز header فایل متوجه نوع فایل می شود نه پسوند آن!)
پسوند برنامه ای که می نویسید نشان دهنده نسخه version برنامه است. برای مثال چند نمونه زیر را نگاه کنید:
sample.F
samlpe.f
sample.f90
sample.f95
به ترتیب برای نسخه های فورترن ۷۰ و ۷۷ و ۹۰ و ۹۵ هستند.
حال به نحوه تفسیر یا کامپایل کردن می پردازیم.
gfortran firstprogram.f90 -o a.out
gcc firstprogram.cpp -o a.out
فایل a.out یک فایل اجرایی است. پس از دادن اجازه اجرا اقدام به اجرا خواهیم کرد.
chmod +x a.out
. /a.out
فایل های مخفی به دو گونه تقسیم بندی می شوند.
۱ فایلهایی که ما اجازه permission دیدن آنها را نداریم.
۲ فایل هایی که نام آنها با نقطه آغاز می شوند.
مانند:
.bashrc
.bash_history
برای دیدن فایل مخفی در فایل منجر از Ctrl+H استفاده می کنیم.
برای دیدن در ترمینال از ls -a یا ls -al استفاده می شود.
دستور (ls -l) یا (ll)
این دو دستور با یک دیگر هیچ فرقی نمی کنند. ( در برخی از توضیع ها ll کار نمی کند! که به طور دستی اضافه می شود.) با اجرا این دستور معمولا ۹ ستون ظاهر می شود. ( البته تعداد ستون ها با توجه به توضیع و ورژن متفاوت است)
drwxrwxr-x. 2 group user 4096 Feb 1 21:15 video
مفهوم اجازه اجرا یا execute
در لینوکس هیچ فایل ورودیی اجازه اجرا ندارد. پس باید قبل اجرا به آن اجازه اجراء داد.(در ویندوز تمامی فایلها اجازه اجرا دارند.)
دستور chmod
این دستور برای تغییر اجازه های هر فایل برای اجرا x و خواندن r و نوشتن w است.
برای اضافه کردن اجازه اجرا از دستور زیر بهره می بریم
chmod +x filename
برای تعویض پوشه جاری از دستور cd استفاده می کنیم.
چند مثال زیر را امتحان کنید.
cd Download
cd ~/Download
cd /home/Download
هر سه دستور بالا تقریبا به یک معنی است اما تفاوت ظریفی بین سه مورد وجود دارد
مورد اول : به فولدر دانلود برو
ممکن است این فولدر هر جایی باشد
مورد دوم : به فولدر دانلود داخل خانه (home) برو
برای رایانه هایی که چندین یوزر دارند. به طور اتوماتیک نام یوزر در آدرس قید می گردد. پس مورد سوم کارایی ندارد.
cd ~ (به معنی cd /home/username)
cd /home
cd /
معنی نقطه .
نقطه به معنی همین فولدر جاری است.
معمولا از نقطه برای اجرا برنامه ها در همان جایی که هستند استفاده می شود.
./nameofprogram
نقطه نقطه ..
به معنی یک پوشه بالا تر است.
گاهی شما می خواهید برنامه ای را در پوشه بالا تر اجرا کنید از این دستور استفاده می کنید.
../nameofprogram
همچنین اگر بخواهید از یک فولدر خارج شوید از دستور زیر استفاپه می کنید.
cd ..
cd ./..
cd ./../
تمامی دستور های بالا به یک معنی است و یک کار را انجام می دهد.
دستور mkdir برای ساخت فولدر استفاده می شود.
mkdir yourfoldername
به جای yourfoldername نام فولدری که می حواهید بسازید را بنویسید
برای مثال من می خواهم یک فولدر به نام mohsen بسازم:
mkdir mohsen
برای ورود به فولدر مورد نظر از دستور cd چنج دایرکتوری استفاده می کنیم.
cd mohsen
پس از باز کردن ترمینال باید بدانیم در چه فولدری هستیم با چه یوزری وارد شده ایم و در داخل این فولدر چه چیزی است؟
برای راحتی کار آموزش از رنگ استفاده کرده ام شما تر مینال را سیاه سفید خواهید دید!
username@localhost ~]$
رنگ نارجی به معنی فولدر هست که در آن قرار دارید. که در این جا علامت ~ به معنی home خانه اصلی است.
.رنگ قرمز نمایان گر یوزر کاربری شماست
حال اگر بخواهید ببینید داخل فولدر چیست از دستور ls به معنی لیست استفاده می کنیم.
پس از گرفتن ls لیستی از فایل ها و فولدر ها را برای ما به نمایش می گذارد.
فولدر ها به رنگ آبی اند. و بقیه به رنگ سفید!